BOŞ HAMASETİ HAYATINDAN ÇIKART!

Hayatın gerçeklerini görmek yerine, hamaset perdesinin arkasına saklananlar, bireylerin ve toplumların hem zihinsel hem de duygusal sağlığını olumsuz etkileyebilecek bir illüzyon oluştururlar. Hamaset, genellikle duygu yüklü ve coşkulu söylemlerle gerçeklerin üzerini örten bir retorik biçimidir. Ancak bu süslü sözler ve iddialı ifadeler, çoğu zaman boş bir kabuktan ibarettir. Hamaset, bireylerin gerçekleri sorgulamasını engellerken, toplumda derin yaralar açabilir. Söyleyeni, daha doğrusu yapanı -kendisi anlamasa bile- gün gibi açık eder. Nasıl mı? Bir bakalım nasılmış? 

 

 

Hamaset genellikle güç, vatanseverlik, maneviyat, ahlak ya da fedakârlık gibi değerli kavramlarla ilişkilendirilerek insanların gözlerine sokulmaya çalışılır. Ancak bu söylemler, bazen kişisel çıkarlar uğruna ya da sorumluluklardan kaçmak için bir kalkan haline geldiği gözlerden kaçmaz. Bu duruma şu örnekleri verebiliriz yani hamaset sahiplerinin bazı söylem ve eylemlerini şöyle sıralayabiliriz:

 

Yönetimlerde Boş Vaatler
Bazı liderler/yöneticiler topluma/gruplara ya da takımlara umut aşılamak adına gerçekleşmesi imkânsız projeler ya da çözümler vaat eder. Mesela, “kurumumuzu, takımımız, şirketimizi, derneğimizi, vakfımızı ülkemizin en güçlüsü yapacağız!” gibi yüzeysel söylemler, yerinden bir santimetre bile kalkamayacak boş ifadeler kullanırlar. Bu boş atıp dolu yakalamak istemeler, yeterli planlama ve altyapı olmadan yalnızca kurumları/grupların/takımların beklentilerini yapay yükseltir ve zamanla da güvensizlik oluşturarak dibe çaktırır.

 

Aile İçi Hamaset
Bazı ebeveynler, çocuklarına hayatın gerçekleriyle yüzleşmeyi öğretmek yerine, onları motive edeceğini düşündükleri hayali başarı hikâyeleriyle büyütür. “Biz senin için her şeyi feda ettik!” türünden söylemler, çocuklarda suçluluk duygusu uyandırabilir ve özgüven kaybına neden olabilir.

 

Çalışma Ortamında Hamaset
İş yerlerinde “Biz bir aileyiz” söylemi sıkça kullanılır. Ancak bu söylem, işçinin fazla mesai yapmasını ya da haklarından feragat etmesini sağlamak için bir manipülasyon aracına dönüşebilir. Gerçek bir aile ortamı oluşturulamadığında, bu tür ifadeler çalışanların motivasyonlarını düşürür ve tükenmişlik sendromuna esir düşürebilir.

 

 

Hamasetin toplumlar üzerindeki etkisi oldukça yıkıcıdır. Gerçeklerden koparılan bireyler, sağlıklı kararlar alamaz ve manipüle edilmeye açık hale gelir. Şu iki örnekle biraz daha netlik kazandırabiliriz: 

 

Toplumsal Gerilim ve Kutuplaşma
Hamaset, genellikle "biz" ve "onlar" ayrımını keskinleştirerek toplumu kutuplaştırır. Bu, farklı görüşlerin bir arada yaşamasını zorlaştırır.

 

Değersizlik Hissi
Sürekli hamaset söylemleriyle büyüyen bireyler, hayatın gerçek zorluklarıyla karşılaştığında kendilerini yetersiz hisseder.

 

 

Eğitimde Gerçekçilik
Hamaset yerine eleştirel düşünme ve sorgulama yeteneğini geliştiren bir eğitim anlayışı benimsenmelidir. Eğitim derken de her yaşta ve her ortamda eğitimi vurgulamaktayım. Sadece müfredat merkezli eğitimleri ifade etmiyorum.

 

Bireysel Sorumluluk
Bireyler, duydukları her söylemi sorgulamayı ve gerçekleri analiz etmeyi öğrenmelidir. Çocuklarımızı çok küçük yaşlardan itibaren sorumluluk üstlendirerek yetiştirmeliyiz. Kendi işlerini yapmaktan aile içindeki görev paylaşımlarından kendine ihtiyaç duyulan tüm yerlerde sorumluluk alabilecek bir kişilik yapısına çocuklarımız hem kendilerine hem de karşısındaki tüm birey ve gruplara karşı güzel bir örnek teşkil eder. 

 

Dürüst Liderlik
Liderler, hamasetten uzak durarak şeffaf ve gerçekçi bir iletişim anlayışı benimsemelidir. Ben bilirim tarzı böbürlenmeler, insanları küçümser bakışlar ve otomatiğe bağlanan ithamlarla bir yere varılamayacağını bilmeyen/bilemeyen/göremeyen lider konumundaki şahıslar hem kendilerini hem de sorumluluk aldıkları/verilen yerlerin yıkım sorumluları olarak hesap vereceklerdir. Nerede mi? Bu dünyada olmasa bile “hesap günü” diye inandığımız o günde illa ki verecektir. Kaçış tınne!

 

Aile İçi İletişim
Ebeveynler, çocuklarına duygusal baskı yapmak yerine, onları destekleyen ve gerçeklerle yüzleşmelerini sağlayan bir yaklaşım benimsemelidir. Anne baba şeklinde ayırıma gitmeden her ikisinin de bunu benimsemesi gerekmektedir. Yaklaşım noktaları, hassasiyet uçları, değerler manzumeleri ve kültürel/sosyal/insani kodları bilerek iletişimin yaşandığı aileler “altın toplu hamal ve ailesi” *** şeklinde huzur içerisinde yaşarlar.

 

Hamasetin boş cazibesi, kısa vadede çekici görünse de uzun vadede bireyleri ve toplumları felç eder. Gerçekler, ne kadar acı olursa olsun, hayatta sağlam adımlarla ilerlemenin tek yoludur. Bu nedenle, hamasetin kandırmacasından kurtulmalı ve gerçekleri kucaklamalıyız. Unutmayın: gerçekler, ancak onları kabul ettiğimizde hayatımızı şekillendirebilir. Aksi takdirde çoğu zaman yüz bin bilen gelse bir hamasi kimsenin olduğu yeri düzeltemez ve hatta yıkımının önüne geçemez.

 

Kalın sağlıcakla…

 

*** “Altın toplu hamal ve ailesi” konusunu ileriki yazılarımda sizlerle paylaşacağım.