Hakim-İ Hükmi Ezel

HAKİM-İ HÜKMİ EZEL

اذا اراد الله أمرا بامرء
وكان ذا عقل وسمع وبصر
وحيلة يعملها فى دفع ما
يات به اسباب مكروه القدر
غطى عليه سمعه وعقله
وسله من ذهنه سل الشعر
حتى اذا انفذ فيه حكمه
رد عليه عقله ليعتبر

İzê erâdellahu emran bi imriin,ve kêne zê aklin ve sem'in ve basar,ve hîyletin ye'meluhê fi def'i mê ye'ti bihî esbêbu mekruh il kader ğattâ aleyhi sem'ehu ve aklehu ve sellehû min zihnihî selleşşa'ar,hettê izê enfeze fihi hukmehû radde aleyhi aklehû liya'tebir

Yüce Allah'ın irade sıfatı vardır,dolayısıyla bir kul'un bir şey yapmasını dilerse,o kul akıllı, kulakları duyan ve gözleri gören, kendi kaderinin gereği başına gelecek olan bir şeyin sebeblerini savmak ve kendisinden uzaklaştırmak için çeşitli sebeblere ve vesilelerle teşebbüs edebilen bir kul ise, yüce Allah o kul'un kulaklarına ve gözlerine perde indirir,(hamurdan) kıl çeker gibi o kulun zihninden, aklından o alacağı tedbirleri alır ve kendi hükmünü infaz eder, dilediğini yapar, Yüce Allah'ın diledigi şey olduktan sonra ibret alsın ( ve Alllah ne dilerse o olur,dilemediği de olmaz inancı ile)  diye aklını ona geri verir.

Tercümesi biraz uzun olan bu  beyitlerin daha anlaşılır anlamı şudur: 
Hâkim-i hükmi ezel infaz için takdirini,
selbeder erbâb-ı aklın fikrini tedbîrini.

Nitekim;
1-اذا جاء القضاء ضاق الفضاء
İzê cêel kadâu,dâk el fedâu.
Kaza gelecekse,
geldiğinde  geniş olan çöl daralır ve Yüce olan Allah'ın iradesi tecelli
eder.

2-اذا جاء القدر عمى البصر
İzê cêel keder amiyel
basar.
Kader vuku bulacaksa,vukû
bulduğunda göz görmez olur.

3-ومن كتبت منيته فى أرض
فلا يموت فى أرض سواها
Ve men kütibet meniyyetuhu fî ardin,fe lê yemûtu fî ardin sivêhe.
Kimin mukadderâtı filan yerde ölecek diye takdir edilip yazıldıysa, başka yerde ölmesi mümkün değildir.

Buna yapılacak en ufak bir itiraz yersizdir ve bu itirazı yapan konunun dışına çıkmış başka bir konuya girmiş olur.

Yüce Allah'in dilediği olur, dilemediği olmaz inancı hem İslam inancıdır,hem de mü'minin cüz'î iradesini dışlamaz,tedbir almasını ve aklını kullanmasını engellemez,aksine rahatlatır.

Allahım! Ruhumuzu teslim edip sana kavuşuncaya kadar bizi kurtuluşa, rızana felâha erdirecek, sana kavuşturacak kâmil bir imanı, özellikle bizi rahatlatacak sağlam bir kazâ ve kader inancını bizlere ve bütün mümin kardeşlerimize nasîb eyle. Âmîn.