AKIL

رايت العقل عقليني فمطبوع

 ومسموع

فلم ينفع مسموع اذا لم يكن مطبوع

كما لا تنفع الشمس وضوء العين ممنوع

Raeyt ul akle akleyni fematbû'ün ve mesmû'ün, felem yenfeu mesmû'un ize lem yekun matbû'ün kemê lê tenfeuşşemsu ve dav'ul ayni memnû'ün.

 

Meâd aklı âhiret için hazırlık yapan akıldır, bir de meâş aklı vardır dünyanın maişetini organize eden akıl. Bu iki akıl bir mü'minde olursa iyi olur, mü'minde olursa dedim zira müslüman olmayan kimsede meâş aklı var ama mead aklı yoktur.

 

Kendilerinde mead aklı olmadığını veya olsa bile kullanmadıklarını kendileri itiraf ediyorlar.

"Aklımızı kullansaydık

şimdi cehennemde olmazdık" 

Mülk Suresi: 10.Ayet.

Ayrıca akıl ikiye ayrılır,matbu' ve mesmu' matbû doğuştan gelen akıl,

mesmu' ise sonradan tecrübe ile Kişinin  kazandığı akıl.

Doğuştan akıl yoksa öbür aklın pek faydası yoktur,

 

Yukarıdaki beyitlerde şair şöyle diyor:

Aklı iki akıl olarak gördüm, matbû've  mesmu' matbu' yoksa, mesmu' fayda vermez,İnsan â'ma ise doğan güneşten fayda görmediği gibi.

 

Aklı kullanma yönünden de insanlar dört kısımdır;

1-) Âhireti dünyaya tercih eden akıllı.

2-) Dünyayı ahirete tercih eden ahmak.

3-) Âhireti tam terkeden deli.

4-) Dünyayı tam terkeden ebleh,ebleh meczub denilen ve hile bilmeyen yerde mechul gökte meşhur kimselerdir.

 

Yüce Allah dünyada kimse tanımasa bile bizleri ve bütün mümin kardeşlerimizi verilen aklı hayırlı işlerde kullanan göklerde ve Yüce Allah'ın nezdinde, Meleklerin arasında meşhur olanlardan eylesin.

 

Ahmet ÖZKAN 

Emekli Müftü

 

18 Aralık 2024 Çarşamba