BAYRAMLAR

Ümmetin iki bayramı vardır, Kurban Bayramı ve Ramazan Bayramı.
Ramazanın birinci gününden itibaren ateşten âzâd olan o kadar kişi var ki ramazanın son günü bu sayı zirvelere çıkar ve  ertesi gün BAYRAM olur.

Kurban Bayramından bir gün önce Arefe günü Arafatta vakfe duran dua eden yalvarıp yakaran milyonları ve onların dua ettiği milyonları yüce Allah affettiği için, ertesi gün BAYRAM oluyor. 

Burada bayramların ateşten kurtuluş ve cennete gidiş ile irtibatlı olduğunu görüyoruz.

Ariflerin yanıda da bayram telakkisi buna yakındır; Osmanlı devrinde  bayram münasebetiyle minarelerden şu cümleler okunurdu, bir kaç cümle şöyledir;
ليس العيد لمن لبس الجديد
بل العيد لمن طاعته تزيد
Leysel îydu limen lebiselcedîd,
Bel il îydu limen tâ'atuhu tezîydu.
Bayram sadece yeni (elbise) giyenlerin bayramı değil,
Tâatı artanların bayramıdır.

ليس العيد لمن ركب المطايا
بل العيد لمن ترك الخطايا
Leysel îydu limen rakib el matâyâ,
belilîydu limen terak el hatâyâ.
Bayram fahir (bahalı) binitlere binenin bayramı değil,
Hatâları terk edenin bayramıdır.

ليس العيد لمن بسط البساط
بل العيد لمن جاوز غدا الصراط
Leysel îydu limen besat el bisât,
Bel il îydu limen cêveze ğeden is sırat.
Bayram fâhir halıları serenin bayramı değil,
bayram yarın kazasız belasız sırattan geçecek olanların bayramıdır.

Mevlânâ Celalettin-i Rûmi'ye göre; Günahsız geçen her gün,iman üzere öldüğümüz gün,sırattan geçtiğimiz gün,amel defterimizi sağdan aldığımız gün ve cennete girip Yüce Allah'ın cemalini gördüğümüz gün göre bayramdır.
Hafız-ı Şirazi de Bayrama şöyle bakıyor:

عيداست ودارد هر كسى عزم تماشاى دکر
ما را نباشد غير تو در دل تمناى دکر
Îydest u dâred her kesi azmi temâşâyi diger,
Mâ râ nebâşed ğeyri tû der dil temennâyi diger
Bayramdır herkes gezip dolaşmak ister,
Ama bizim gönülden seni temenni ve istemekten başka bayramımız yoktur.
İbn -ul Fârız da şöyle der:
ان عيدى يوم ٱت بابكم
وأمرغ فى ترابكم وجنتى
İnne îydî yevme êtî bêbeküm,
Ve umerriğu fi turabiküm vecneteyy.
(Allahım) benim bayramım sizin (senin) kapına gelip yüzümün iki tarafını (iki yanağımı) toprağınıza (kapınızın eşiğine) sürdüğüm gündür.

Bir ay oruç tutan gece kâim gündüz sâim her gün iftar sevincini yaşayan mü'minlerin ecirlerinin verildiği verileceği gündürbayram günü.

Hayatta olanların ve ölenlerin unutulmaması gereken günlerdir bayram günü, kardeşliğin, kaynaşmanın tavan yaptığı gündür bayram günleri.

Gönül alma günleridir Bayram günü. Din, dil ve gönül âlimi Molla Cami gönül almadan bahsederken şöyle der: 
دل بدست آرد كه حج اكبراست
از هزاران  كعبه بك دا بهتراست
كعبه بنياد حليب ازراست
دل نظرگاه جليل اكبر است
Dil bedest âred ki haccı ekberes,
Ez hazârân ka'be yek dil bihterest,
Ka'be bünyâdı Halili Azerest,
Kalb bünyâdı Celili Ekberest.
Bir gönül almak en büyük hactır,
Bir gönül binlerce kâbeden iyidir,
(nasıl olur denirse) Zira Kâbe-i Muazzama Halilullah olan Hz İbrahim'in bina ettiği bir yapıdır ama kalb,en büyük celil olan Yüce Allah yapısıdır.

Ey Ramazan Bayramına bizi kavuşturan yüce Allah!
Bütün anlam ve telakkileriyle bayramı yaşamayı nasib eyle, vefat eden akraba ve din kardeşlerimize yaşayan büyükkerimize,bizden küçük kardeşkerimize karşı vazifemizi ifâ etmeye bizleri muvaffak eyle, sağlık ve afiyet içinde gelecek Ramazanlara ve bayramlara kavuştur,
Âmin.

Ümmetin bayramı olan RAMAZAN BAYRAMINI Ülkemiz ve İslam âlemi açısından bütün hayırların celbine, bela ve musîbetlerin def'ine vesile eyle.
Siz değerli kardeşlerimin RAMAZAN BAYRAMI mübarek olsun.

Ahmet ÖZKAN 
Emekli Müftü 
29/03/2025 C.tesi